Szukaj
Język
Białko sojowe - wykorzystanie w diecie i uzupełnianiu niedoborów
Spis treści
1. Soja - szczegółowy opis botaniczny rośliny
Soja, podobnie jak fasola i czosnek, należy do rodziny bobowatych. Jest bardzo popularną rośliną strączkową, która zdobyła uznanie konsumentów ze względu na swoje wartości. Soja występuje w 16 gatunkach, z których najbardziej rozpowszechnioną jest soja warzywna (Glycine max). Soja jest rośliną, która występuje naturalnie w klimacie umiarkowanym i tropikalnym, częściej spotykaną na półkuli północnej niż południowej. Można ją znaleźć w formie rośliny jednorocznej oraz jako roślinę wieloletnią. Podobnie jak inne strączki, soja jest rośliną wspinającą się lub pełzającą. Kwiaty soi są niewielkie i motylkowe, różnią się kolorem w zależności od odmiany. Owoce soi, czyli nasiona, są klasycznymi strąkami, w których można znaleźć od jednego do sześciu małych nasion o owalno-kulistym kształcie.2. Soja - uprawa i wymagania glebowe
Głównym terenem produkcji soi na świecie są Stany Zjednoczone. W Europie, w tym na naszym terytorium, uprawia się również soję, choć na mniejszą skalę. Wśród popularnych odmian uprawianych w kraju wymienić można między innymi Augusta, Progres oraz Polan, a najbardziej popularną jest Aldana. Soja ta plonuje doskonale w naszych warunkach klimatycznych, dostarcza obfite zbiory i nie ustępuje innym odmianom pod względem wartości odżywczych i smaku. Co do wymagań glebowych, soja jest rośliną dość wymagającą - najlepiej czuje się na glebach przepuszczalnych i dobrze napowietrzonych. Może również dobrze rosnąć na glebach gliniastych, brunatnych i czarnych. Soja nie nadaje się do uprawy na glebach kwaśnych, zbitych i o cienkiej warstwie próchnicy.3. Białko sojowe - składniki odżywcze oraz właściwości zdrowotne
Z roślin motylkowych, soja wyróżnia się wysoką wartością odżywczą. W 100 gramach surowych nasion znajduje się około 40% białka roślinnego i 20% tłuszczu. Ze względu na wysoki poziom kwasów tłuszczowych, soja jest uważana za żywność o dużej wartości energetycznej, w 100 gramach soi znajduje się 385 kcal. Ponadto nasiona soi są doskonałym źródłem witamin z grupy B i wielu składników mineralnych, takich jak magnez, potas, żelazo i wapń. Białko sojowe jest uznawane za białko o wysokiej wartości odżywczej. Jego sekwencja aminokwasów jest odpowiednia dla potrzeb żywieniowych ludzi i zwierząt oraz jest dobrze trawiona i wchłaniana przez nasz organizm. Białko sojowe różni się od innych białek roślinnych dzięki większej zawartości lizyny, jednak jego wartość odżywcza jest zmniejszana z powodu niskiej zawartości metioniny. Dodanie niewielkich ilości metioniny poprawia wartość odżywczą białka sojowego. Białko sojowe jest często porównywane z białkiem serwatkowym, które jest otrzymywane z mleka krowiego, jednakże różnią się one ze względu na wartość biologiczną białka. Białko serwatkowe charakteryzuje się wyższą wartością biologiczną niż białko sojowe. Podczas trawienia białko sojowe ulega wielu reakcjom chemicznym, w tym uwalnianiu peptydów o działaniu biologicznym. Związki te, nazywane nutraceutykami, są przypisywane do działania prozdrowotnego i są termostabilne.4. Zastosowanie białka sojowego w diecie
Białko sojowe jest stosowane w przemysłach spożywczym od wielu lat ze względu na jego przystępne koszty (jest pięć razy tańsze niż białko serwatkowe i dziesięć razy tańsze niż białko mięsne). Często służy jako alternatywa dla białek mięsnych. Zaskakującym faktem jest, że białko sojowe jest powszechnie używane zamiast białek mięsnych lub mleka w przemyśle sojowym, mięsnym i mlecznym. Dzięki swoim właściwościom i strukturze, może być dodawane do wędlin, parówek, pasztetów, hamburgerów oraz słodyczy i pieczywa. Jednak rozległe stosowanie białka sojowego w produkcji żywności doprowadziło do rosnącego trendu przetwarzania genetycznego soi przez producentów. Konsekwencją tego jest wzrost częstotliwości występowania alergii pokarmowych. Soja poddana modyfikacji genetycznej różni się od tych tradycyjnie uprawianych, ponadto jest także bardziej odporna na enzymy trawienne, co może przyczyniać się do nasilenia objawów alergicznych. Stąd też waga poprawnej etykiety produktów żywnościowych. Soja, na którą jesteśmy coraz częściej uczulani, powinna być oznaczana nie tylko jako białko, ale przede wszystkim jako alergen pokarmowy.5. Zastosowanie białka sojowego w suplementacji
Białko sojowe jest stosowane jako składnik w wielu suplementach i preparatach białkowych. Dobrze dobrana suplementacja białkowa jest uważana za kluczowy element w redukcji i planowaniu odchudzania. Białko sojowe jest szanowane w etapie redukcji tkanki tłuszczowej ze względu na jego niski indeks glikemiczny i wysoki poziom argininy, który poprawia wrażliwość na insulinę. Jednak, porównując działanie białka sojowego i białka serwatkowego w kwestii redukcji i budowania masy mięśniowej, białko serwatkowe daje wyraźnie lepsze wyniki. Konsumenci wolą smak białka serwatkowego i widzą bardziej zauważalne efekty. Badania wykazały, że stosowanie białka sojowego może mieć bezpośredni wpływ na potencję i płodność mężczyzn, ponieważ suplementy zawierające białko sojowe mogą zmniejszyć stężenie testosteronu. Białko serwatkowe jest bezpieczniejsze i daje lepsze wyniki. Jednak nie należy zapominać, że produkty białkowe sojowe są cennym uzupełnieniem diety i wprowadzają do niej wiele składników przydatnych dla zdrowia. W wyborze odpowiedniego białka będziemy musieli zwrócić uwagę na potrzeby naszego organizmu i nasze preferencje smakowe. Jeśli nie jesteśmy pewni, które białko będzie dla nas najlepsze, warto skonsultować naszą decyzję ze specjalistą od suplementacji lub dietetykiem.
