Szukaj
Język
Alergia na jaja kurze – jak zastąpić je w diecie
Spis treści
1. Składniki odżywcze zawarte w jajku
Jajka stanowią doskonałe źródło składników odżywczych, w tym białka, tłuszczów, witamin (szczególnie z grupy B oraz rozpuszczalnych w tłuszczach - A, D, E, K) i minerałów (takich jak wapń, magnez, żelazo czy fosfor). Białko jajka jest łatwo przyswajalne dla organizmu i zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, które ciało nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć. Jaja stanowią także dobre źródło energii, gdyż 100 gramów jaj dostarcza około 160 kcal. Ponadto, jaja zawierają luteinę i zeaksantynę, które chronią przed degeneracją plamki żółtej. Należy jednak pamiętać, że jaja są bogatym źródłem cholesterolu, ponieważ jedno jajko zawiera około 186 mg tej substancji.2. Nadwrażliwość na jajka kurze – cechy, objawy
Nadwrażliwość na jaja kurze jest jedną z najczęstszych alergii pokarmowych. Często występuje u dzieci, mogących stanowić 0,5–2,5% populacji niemowląt na świecie (E. Seweryn i wsp. 2018). Dobrym aspektem jest to, że nadwrażliwość często słabnie z wiekiem i część osób wyrośnie z alergii. Głównymi alergenami jaja są znajdujące się w białku owomukoid, owoalbumina, owotransferyna i lizozym oraz występujące w żółtku α-liwetyna. Podstawowym mechanizmem tej alergii jest reakcja IgE-zależna – natychmiastowa, która może przebiegać ze wstrząsem anafilaktycznym. Jest to najgroźniejszy objaw, który powoduje gwałtowną reakcję organizmu z znacznym obniżeniem ciśnienia krwi, stan ten jest zagrożeniem życia. Inne symptomy mogą dotyczyć skóry, układu oddechowego lub pokarmowego, m.in. atopowego zapalenia skóry, pokrzywki, wyprysku, kataru, kaszlu, astmy, bólów brzucha, nudności i wymiotów. Ważne, że mogą wystąpić nie tylko po zjedzeniu jajka, ale również w wyniku kontaktu na odległość, np. w sytuacji, gdy inna osoba w kuchni ubija pianę z białek. Alergia na jajka często pojawia się w czasie rozszerzania diety po pierwszym kontakcie dziecka z alergenem. Dawniej zalecano wprowadzenie jaja dopiero po ukończeniu 7. miesiąca życia, zaczynając od podawania jedynie żółtka, białko można było włączyć do menu dopiero po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia. Obecnie zaleca się wprowadzać od razu całe jajko już na początku rozszerzania diety. Opóźnianie uwzględnienia w jadłospisie niemowlaka produktów alergizujących może wręcz zwiększać ryzyko alergii pokarmowej. Nie zaleca się również unikania jaj w czasie ciąży i podczas karmienia piersią w celu ochrony przed wystąpieniem alergii u dziecka. Czasem kobiety ciężarne i karmiące wyeliminują produkty potencjalnie alergizujące, jednak ich spożywanie nie ma wpływu na pojawienie się alergii u dziecka. Niepotrzebna dieta eliminacyjna może niekorzystnie wpłynąć na stan odżywienia matki. Ciekawostką jest to, że poddanie jaja obróbce cieplnej zmniejsza jego alergenność poprzez denaturację białek. Dlatego też część osób z objawami alergii dobrze toleruje długo gotowane (powyżej 10 minut), pieczone (jako składnik np. ciasta czy babeczek) lub smażone jaja, a objawy występują tylko po zjedzeniu ich na surowo bądź ugotowanych na miękko. Częstszym i silniejszym alergenem jest białko, warto więc rozróżnić uczulenie na białko i żółtko, a część, która nie powoduje objawów alergii, wprowadzić do diety. Pozwoli to uniknąć zbyt restrykcyjnych ograniczeń żywieniowych. W wyniku podobieństwa budowy cząsteczek alergenów mogą zachodzić tzw. reakcje krzyżowe. Zjawisko to polega na wystąpieniu objawów alergii również po kontakcie z alergenem podobnym do pierwotnie uczulającego. Osoby nadwrażliwe na jaja kurze często reagują niekorzystnie również na białka jaj innych ptaków, np. przepiórek, indyków, kaczek czy gęsi. Niekiedy obserwuje się także tzw. Zespół ptak-jajko (bird-egg syndrome). Charakteryzuje się on współwystępowaniem alergii na jajka oraz mięso ptaków, czasem pojawia się też alergia na pierze.3. Jak zastąpić jajko w potrawie?
Jajko jest składnikiem, który zawiera dużo białka i żelaza, jednak w przypadku braku innych ograniczeń żywieniowych można je stosunkowo łatwo zamienić na inne produkty, takie jak mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych lub tofu. Jednakże jajka pełnią istotne funkcje technologiczne w wielu potrawach - mogą spełniać rolę ścierającej, wiążącej lub zagęszczającej. W takim przypadku, jako zamiennik, dobrą opcją jest:4. Przepisy kucharskie nie obejmujące jajek
Mimo ograniczeń w zakresie jedzenia jajek, istnieje wiele opcji kulinarnych, których można przygotować - włączając te, które wydają się być uzależnione od ich obecności. Oto kilka przykładów.5. Naleśniki bez jajek - podstawowy przepis
Składniki: - mąka pszenna - szklanka (160 g), - mleko lub napój roślinny - szklanka (250 ml), - olej rzepakowy - 2 łyżki stołowe (20 g). Przygotowanie: Wymieszaj wszystkie składniki na ciasto dokładnie mikserem. Pozwól odpocząć przez 30 minut. Smaż naleśniki na suchym, dobrze rozgrzanym patelni.6. Omlet z mąki z pewnego typu rośliny, która jest wykorzystywana w produkcji pulpy tekstylnej oraz kartonów
Składniki: - mąka z pewnego typu rośliny stosowanej w produkcji pulpy tekstylnej oraz kartonów - szklanka (150 g), - mleko lub napój roślinny - szklanka (250 ml), - czosnek - ząbek (5 g), - przyprawy: mielona kurkuma, sól, pieprz, - olej smażący do użycia. Przygotowanie: Mąkę, mleko, czosnek wyciskany przez praskę oraz przyprawy zmiksować na jednolitą masę. Na patelni rozgrzać niewielką ilość oleju. Masę wlać na patelnię i smażyć z obu stron do uzyskania złotawego koloru. Omlet podawać z ulubionymi warzywami (np. pomidorem, papryką i ogórkiem) oraz pieczywem. Można także dodać inne dodatki do masy, takie jak oliwki, cebula, suszone pomidory czy wędlinę.7. Rajskie tofu z pomidorami
Składniki: – tofu – sztuka (180 g), – olej rzepakowy – łyżka (10 g), – pomidory – sztuka (170 g), – cebula – ½ sztuki (100 g), – przyprawy: kurkuma, pieprz, sól. Przygotowanie: Pomidory sparzyć, obrać ze skórki i pokroić w kostkę. Na patelni rozgrzać olej, podsmażyć cebulę oraz pomidory. Tofu rozkruszyć w dłoniach, wrzucić na patelnię, całość smażyć jeszcze przez chwilę. Doprawić kurkumą, pieprzem i solą. Podawać z pieczywem i świeżymi warzywami.8. Bananowe ciasto z przyprawą cynamonową
Składniki: – mąka z pszenicy – 3/4 szklanki (115 g), – mleko lub napój roślinny – szklanka (250 ml), – banan – jeden (120 g), – olej rzepakowy – łyżka (10 g), – twaróg – połowa (100 g), – jogurt naturalny – dwa łyżki (50 g), – cukier lub ksylitol – dwa łyżeczki (10 g), – cynamon do smaku. Przygotowanie: Skrusz banana i wrzuć go do miski. Dodaj mąkę, mleko oraz olej, dokładnie wymieszaj rózgą lub blenderem. Smaż ciasto z obu stron do zarumienienia na dobrze rozgrzanej patelni. Twaróg wymieszaj z jogurtem, cukrem i cynamonem. Na ciasto nałoż twaróg, zawijać w rulony.9. Warzywno-owocowe placki z owsa
Składniki: – płatki owsiane – szklanka (110 g), – marchew – sztuka (45 g), – banan – sztuka (120 g), – masło orzechowe – łyżeczka (10 g), – miód – łyżka (25 g), – olej rzepakowy – łyżka (10 g). Przygotowanie: Marchew obrać i zetrzeć na tarce. Banana rozgnieść widelcem, wymieszać z płatkami owsianymi, marchewką, masłem orzechowym, miodem oraz olejem. Odczekać chwilę, aż płatki napęcznieją. Z masy formować małe ciasteczka. Piec w piekarniku nagrzanym do 180°C przez ok. 15 minut.
