Szukaj

5 suplementów diety dla osób w zaawansowanym wieku

Strona główna Artykuły 5 suplementów diety dla osób w zaawansowanym wieku

5 suplementów diety dla osób w zaawansowanym wieku

Ludzie w wieku podeszłym często doświadczają różnorodnych problemów zdrowotnych, które mogą wynikać z różnych przyczyn, w tym z niedoborów składników odżywczych. W związku z tym, osoby starsze potrzebują często uzupełniania witamin i minerałów. Jedną z głównych grup klientów aptek stanowią osoby w podeszłym wieku. Jakie są najważniejsze składniki, które należy uwzględnić w diecie osób starszych? Co z potencjalnymi oddziaływaniami między lekami a suplementami diety? Czy starsi wybierają odpowiednie produkty?

Spis treści

1. Braki składników odżywczych u osób starszych - powody

Starsi są narażeni na braki podstawowych składników odżywczych. Dlaczego? Przyczyn może być wiele. Wraz z wiekiem może dochodzić do zaburzeń zmysłów smaku i węchu, co może prowadzić do zmniejszonego spożywania pokarmów. Dodatkowo, starsi mogą mieć problemy z żuciem i połykaniem, szczególnie po przebyciu różnych chorób, takich jak udar mózgu lub zawał serca. Niektórzy z nich mogą cierpieć na choroby układu pokarmowego, co może mieć negatywny wpływ na trawienie i wchłanianie pokarmów. Niektóre leki również mogą zmniejszać absorpcję składników odżywczych. Do przyczyn niedoborów pokarmowych można także zaliczyć niezdrowe nawyki żywieniowe, takie jak mała różnorodność diety oraz niskie spożycie warzyw, owoców i produktów zbożowych, a wysokie spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych. W podeszłym wieku trudno jest wyeliminować błędy dietetyczne, zwłaszcza gdy pacjent nie czuje takiej potrzeby i nie wyraża chęci zmiany. Starsi są często samotni, co może skutkować brakiem chęci przygotowywania posiłków dla jednej osoby. Często przyczyny niedoborów składników odżywczych wynikają z czynników ekonomicznych – brak wystarczających środków finansowych może utrudniać zbilansowanie codziennego menu i ewentualną suplementację.

2. Środowisko odżywcze osób starszych - problem z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej i niedoborami żywieniowymi

Wśród starszych osób można stwierdzić zarówno otyłość, jak i niedowagę. Oba te stany prowadzą do obniżenia sprawności fizycznej i pogorszenia jakości życia. Należy zauważyć, że normy BMI dla osób starszych są różne niż dla osób po 18 roku życia. BMI nie bierze pod uwagę płci pacjenta, jego wieku ani poziomu aktywności fizycznej, jednakże stanowi podstawową ocenę masy ciała. Warto dodać, że z wiekiem zmniejsza się masa mięśni szkieletowych, mózgu, wątroby oraz nerek, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania energetycznego. Zwalczanie otyłości u starszych osób wymaga indywidualnego podejścia. Celem jest redukcja tkanki tłuszczowej przy zachowaniu masy mięśniowej oraz poprawa sprawności fizycznej, wyników laboratoryjnych i jakości życia. Można to osiągnąć dzięki umiarkowanej redukcji masy ciała o 5-10% w ciągu 3-6 miesięcy oraz utrzymaniu tej redukcji przez co najmniej pół roku.

3. Jak powinna wyglądać dieta osób starszych?

Zwiększone zapotrzebowanie osób w podeszłym wieku na białko wynika z występowania przewlekłych chorób oraz ryzyka rozwoju sarkopenii, czyli utraty masy i siły mięśniowej. Zaleca się, aby dobowe spożycie białka przez osoby starsze stanowiło ok. 1,2 g/kg masy ich ciała. Należy jednak rozważać tę kwestię w sposób indywidualny, ponieważ zbyt niska podaż może powodować spadki masy ciała i siły mięśniowej, zaś zbyt duża może obciążać pracę wątroby oraz nerek. Białko jest niezbędne do budowy i odbudowy wszystkich tkanek w organizmie. Ponadto bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu układu wzroku i układu odpornościowego. Jego źródłami w diecie powinny być chude mięso, ryby, jaja, mleko i produkty mleczne, a także suche nasiona roślin strączkowych. Osoby starsze często gorzej tolerują mleko i produkty mleczne, co wiąże się ze zmniejszeniem aktywności laktazy – enzymu rozkładającego laktozę w mleku. Rozwiązaniem może być stosowanie produktów bezlaktozowych.

4. Wyrównywanie niedoborów - czy to konieczne?

Zagadnienie wyrównywania niedoborów powinno zawsze być rozpatrywane indywidualnie, w zależności od konkretnych przypadków i występujących niedoborów. Istnieją jednak pewne wskazówki dotyczące stosowania suplementów u osób starszych: - dieta o niskiej wartości kalorycznej, poniżej 1500 kcal, - niedowartościowa dieta (oparta na spożywaniu tych samych rodzajów produktów przez długi czas, np. tylko jabłek), - diety z istotnymi ograniczeniami lub eliminacjami niektórych składników odżywczych, - nietolerancja laktozy, - częste infekcje układu oddechowego.

5. Uzupełnienia dla starszych osób - witamina D3

Witamina D3 ma wiele skutków, w tym poprawia wchłanianie fosforu i wapnia, zapobiegając osteoporozie oraz wpływając na odporność organizmu. U osób starszych obserwuje się zmniejszenie jej absorpcji skórnej, dlatego warto się zainteresować jej źródłami w pożywieniu - są to ryby oraz w mniejszym stopniu wnętrzności, mleko i produkty mleczne. Jednakże w żywności występuje stosunkowo niewielka ilość witaminy D3. Często więc konieczne jest uzupełnianie - zalecane jest przeprowadzenie badania poziomu witaminy we krwi i indywidualne dostosowanie dawki. Zgodnie z wytycznymi opracowanymi przez polską grupę ekspertów, osoby w wieku od 65 do 75 lat powinny przyjmować 800–2000 IU/dobę (w zależności od masy ciała i podaży witaminy w diecie), natomiast osoby w wieku powyżej 75 lat powinny przyjmować 2000–4000 IU/dobę. Odpowiednie uzupełnienie powinno być stosowane przez cały rok (A. Rusińska i wsp. 2018). Niedobór lub nadmiar witaminy D3 jest szkodliwy dla organizmu. Warto pamiętać, że witamina D3 nie rozpuszcza się w wodzie (ale w tłuszczach) i jej nadmiar nie jest wydalany, co może prowadzić do gromadzenia się w nerkach, wątrobie i sercu, co w konsekwencji może prowadzić do zaburzenia pracy tych narządów.

6. Uzupełnienia dla osób starszych - rodzina kwasów tłuszczowych omega-3

W diecie starszych osób warto wziąć pod uwagę spożycie kwasów tłuszczowych nienasyconych EPA i DHA z rodziny omega-3. One wykazują szereg pozytywnych dla zdrowia właściwości: – działanie przeciwzapalne, – regulują prawidłowy proces krzepnięcia krwi, – zmniejszają stres oksydacyjny, co chroni przed wolnymi rodnikami, – zmniejszają insulinooporność, – obniżają poziom cholesterolu frakcji LDL i trójglicerydów, co poprawia profil lipidowy, – mają działanie immunomodulujące. Wymienione korzyści mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, choroby Alzheimera i chorób reumatoidalnych.

7. Uzupełnienia dla osób w starszym wieku – kwas askorbinowy

Osoby starsze mogą korzystać z uzupełnień kwasu askorbinowego lub innych produktów o charakterze antyoksydacyjnym (na przykład witaminy A lub E), ponieważ opóźniają one procesy starzenia. Dodatkowo kwas askorbinowy stymuluje tworzenie kolagenu w skórze i poprawia odporność organizmu. Jego niedobór może wynikać z niewłaściwej diety lub nadmiernego spożywania alkoholu lub nikotyny, a objawiać się poprzez ogólne osłabienie, powolne gojenie się ran, ból mięśni, stawów lub, w skrajnych niedoborach, krwawienie dziąseł. Źródłami kwasu askorbinowego są przede wszystkim świeże owoce i warzywa, takie jak czarna porzeczka, dzika róża, rokitnik, papryka, natka pietruszki i ziemniaki.

8. Uzupełnienia dla osób starszych - magnez

Magnez jest nieodzowny dla osób w podeszłym wieku, odgrywając kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych. Stanowi on składnik enzymów oraz odpowiada za tworzenie kości i zębów. Jego działanie ułatwia przekazywanie sygnałów nerwowych oraz zmniejsza przewodzenie i pobudliwość serca, zapobiegając w ten sposób niedotlenieniu oraz niedokrwieniu. Przyczynami braku magnezu mogą być: długotrwały stres, niska podaż tego pierwiastka w diecie, jak również zaburzenia wchłaniania i przyswajania. Główne objawy hipomagnezemii to: zmęczenie, skurcze i drżenie mięśni, kołatanie serca i drażliwość. Magnez występuje w produktach zbożowych, jajach, zielonych warzywach liściastych, suchych nasionach roślin strączkowych, orzechach i gorzkiej czekoladzie. Wspieranie wchłaniania magnezu może być wspomagane przez witaminę B6.

9. Uzupełnienia dla osób starszych – związki neutralizujące wolne rodniki

Wraz ze starzeniem się, osoby starsze mogą rozważyć suplementację dodatkowymi produktami, takimi jak związki neutralizujące wolne rodniki, które spowalniają tempo procesów starzenia się organizmu. Związki te, zwane również polifenolami, są zdolne do neutralizacji wolnych rodników. Do związków tych zalicza się: β-karoten (witamina A), witaminę E, witaminę C, cynk, selen, glutation, flawonoidy oraz koenzym Q10. Związki neutralizujące wolne rodniki są obecne zarówno w naturalnych źródłach żywnościowych, jak i w suplementach diety zawierających ekstrakty roślinne. Przykładem takiego ekstraktu jest resweratrol, który występuje naturalnie w winogronach, owocach jagodowych i morwie, ale może zostać również otrzymany w formie preparatu. Resweratrol wykazuje działanie neutralizujące wolne rodniki, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne, a także pozytywny wpływ na długość życia (Y. Li, Sh. Li, Ch. Lin 2018).
Zródło

Achremowicz K., Szary-Sworst K., Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2005, 3(44), 23–25.
Babiarczyk B., Turbiarz A., Body Mass Index in elderly people – do the reference ranges matter?, „Progress in Health Sciences” 2012, 2(1), 58–67.
Body mass index – BMI, euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi (17.05.2022).
Geriatria z elementami gerontologii ogólnej, pod red. Grodzickiego T., Kocemby J., Skalskiej A., Gdańsk 2007.
Jarosz M. et al., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. Jarosza M. et al., Warszawa 2020.
Jarosz M., Żywienie osób w wieku starszym, Warszawa 2008.
Jończyk W., Socha P., Kliniczne efekty suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi ω-3, „Standardy Medyczne/Pediatria” 2009, 6, 10–17.
Jyrkkä J. et al., Association of polypharmacy with nutritional status, functional ability and cognitive capacity over a three-year period in an elderly population, „Pharmacoepidemiology & Drug Safety” 2011, 20(5), 514–522.
Li Y., Li Sh., Lin Ch., Effect of resveratrol and pterostilbene on aging and longevity, „BioFactors” 2018, 44(1), 69–82.
Rusińska A. et al., Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r., „Postępy Neonatologii” 2018, 24(1), 1–24.
Using Body Mass Index, health.qld.gov.au/__data/assets/pdf_file/0031/147937/hphe_usingbmi.pdf (17.05.2022).
Woroń J., Preparaty magnezu w profilaktyce i terapii – jak dokonać racjonalnego wyboru, „Terapia” 2012, 12, 3–6.