Ciasteczka
Strona używa plików cookie do zapewnienia najlepszej jakości usług. Wybierz, które pliki cookie chcesz zaakceptować.
Zarządzanie plikami cookie
Te pliki cookie są niezbędne do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania strony internetowej.
Dzięki wykorzystaniu plików cookie analitycznych, znanych również jako „statystyczne pliki cookie”, możemy określić liczbę odwiedzających daną stronę internetową oraz uzyskać informacje na temat popularności poszczególnych funkcji. Te pliki cookie pozwalają nam lepiej zrozumieć nawyki użytkowników podczas przeglądania stron. Za pomocą analitycznych/statystycznych plików cookie możemy śledzić, jakie ścieżki wybierają anonimowi lub pseudonimowi użytkownicy na naszym portalu, jak długo pozostają na poszczególnych stronach oraz w jakiej kolejności korzystają z naszych treści. Anonimowe lub pseudonimowe profile pomagają nam rozpoznać preferencje użytkowników, co wspiera ciągły rozwój naszej oferty. Dokładna identyfikacja osób nie jest możliwa.
Używamy plików cookie marketingowych, aby wyświetlać Ci spersonalizowane reklamy, również na stronach internetowych osób trzecich. Dzięki tym plikom cookie można tworzyć pseudonimowe profile oparte na zainteresowaniach użytkowników, które służą do prezentowania odpowiednich treści reklamowych. Pliki cookie marketingowe są wykorzystywane do wyświetlania reklam dopasowanych do Twoich preferencji. Możesz wyłączyć tę funkcję, ale nie wpłynie to na liczbę wyświetlanych reklam, a jedynie na ich treść.

Żywienie i suplementacja w czasie ciąży – wpływ na zdrowie potomstwa

Strona główna Artykuły Żywienie i suplementacja w czasie ciąży – wpływ na zdrowie potomstwa

Żywienie i suplementacja w czasie ciąży – wpływ na zdrowie potomstwa

Zgodnie z opinią Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i Położniczego (PTGiP), często nieuzasadnione jest stosowanie wielowitaminowych preparatów w czasie ciąży. Podobnie jak dieta, suplementacja kobiet w ciąży powinna być dostosowana do indywidualnych wymagań. Znaczenie odżywiania dla prawidłowego rozwoju potomstwa i jego zdrowia w dorosłym życiu jest na tyle ważne, że przyszłe matki powinny zwracać uwagę na diety przez całe 9 miesięcy ciąży, a nawet dłużej.

Spis treści

1. Uzupełnianie w żelazo podczas ciąży
2. Kwas dokozaheksaenowy
3. Uzupełnienie witaminy D
4. Jon
5. Kwasy foliowe
6. Zwiększone zapotrzebowanie energetyczne w ciąży
7. Kluczowe składniki odżywcze w diecie
8. Substancja tłuszczowa jest niezbędna
9. Węglowodany są podstawą zdrowej diety
10. Witaminy i substancje mineralne
11. Żelazo
12. Dlaczego prawidłowa dieta w czasie ciąży jest tak kluczowa

1. Uzupełnianie w żelazo podczas ciąży

W okresie ciąży znacznie wzrasta zapotrzebowanie na żelazo. U kobiet w wieku rozrodczym dzienna potrzeba tego składnika wynosi 18 mg, natomiast w czasie ciąży może sięgać aż 27 mg dziennie. Najczęstszą przyczyną anemii w ciąży jest niedobór tego pierwiastka. Anemię można rozpoznać, gdy poziom hemoglobiny spada poniżej 11 mg/dl. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) ostrzega jednak przed rutynowym uzupełnianiem żelaza u kobiet w ciąży. Żelazo uczestniczy w tworzeniu wolnych rodników, przez co jego nadmiar może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy. Dlatego pierwiastek ten powinny uzupełniać kobiety, u których badania wykazały obniżony poziom hemoglobiny (Hb). Należy jednak odpowiednio interpretować wyniki morfologii, ponieważ nie każde obniżenie Hb we krwi wynika z niedoboru tego pierwiastka. Jeśli towarzyszy temu podwyższone MCV (średnia objętość erytrocytu), problemem jest raczej niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12.

2. Kwas dokozaheksaenowy

Lipidy stanowią 60% masy suchej układu nerwowego centralnego. Szczególnie kluczowym składnikiem błon komórkowych jest kwas dokozaheksaenowy, wpływając na elastyczność neuronów i będąc nieodzownym w diecie dla poprawnego rozwoju mózgu u dzieci. Niedostateczna ilość DHA w diecie może być powiązana ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu, dlatego Polskie Towarzystwo Ginekologii i Położnictwa zaleca suplementację kwasu DHA dla wszystkich kobiet w ciąży w ilości 200 mg/dzień. Kobiety, które nie spożywają ryb co najmniej raz w tygodniu, powinny rozważyć zwiększenie dawki do około 500 mg, podczas gdy kobiety z ryzykiem przedwczesnego porodu powinny przyjmować dwukrotnie większą dawkę (1000 mg).

3. Uzupełnienie witaminy D

Kobiety w okresie ciąży, które uzupełniają witaminę D, mogą mieć mniejsze prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy ciążowej, małej masy urodzeniowej noworodka oraz stanów przedrzucawkowych. Zalecane jest, aby kobiety w ciąży spożywały codziennie 1500-2000 IU witaminy D. W przypadku kobiet z otyłością, zgodnie z wytycznymi PTGiP, można rozważyć zwiększenie tej dawki do 4000 IU (po wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym).

4. Jon

Potrzeba jodu w ciąży wzrasta niemal o 50%. Dla kobiety, która nie jest w ciąży, wynosi ona 150 µg dziennie, ale dla kobiety w ciąży to 220 µg. Odpowiednie spożycie jodu jest niezwykle ważne, ponieważ znaczne niedobory mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niewydolność tarczycy, uszkodzenie OUN u dziecka, utrata słuchu. Ocenia się, że co najmniej 50% ciężarnych kobiet w Polsce może potencjalnie cierpieć na ten niedobór pierwiastka.

5. Kwasy foliowe

Niedobór kwasów foliowych może prowadzić do anemii, zwiększa ryzyko poronień i wad rozwojowych rurki nerwowej. Dlatego zaleca się, aby kobiety w wieku rozrodczym spożywały dietę obfitującą w kwasy foliowe i uzupełniały ją suplementami lub produktami wzbogaconymi (dostarczającymi dodatkowych 0,4 mg kwasów foliowych dziennie). Podczas ciąży zaleca się następujące dawki: 1 trymestr (do 12 tygodni) 0,4-0,8 mg kwasów foliowych na dobę; 2 trymestr 0,6-0,8 mg kwasów foliowych na dobę. Kobietom z historią wad rozwojowych rurki nerwowej zaleca się wyższą dawkę kwasów foliowych, 4 mg/dobę, przez 4 tygodnie przed planowanym poczęciem i w 1 trymestrze ciąży, a następnie zmniejszenie do 0,6-0,8 mg. Kobiety z wysokim ryzykiem niedoboru kwasów foliowych i wad rozwojowych rurki nerwowej powinny przyjmować 0,8 mg/dobę przez 3 miesiące przed planowaną ciążą i przez całą ciążę i okres karmienia piersią. Do czynników ryzyka należą: cukrzyca przed ciążą, nadużywanie substancji psychoaktywnych, zaburzenia czynności nerek lub wątroby, BMI > 30 kg/m2, operacje bariatryczne, choroby, które mogą utrudniać wchłanianie składników odżywczych, takie jak choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i celiakia.

6. Zwiększone zapotrzebowanie energetyczne w ciąży

W trakcie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na energię z powodu rozwoju płodu. Zalecenia dotyczące zwiększenia dostawy kalorii w diecie uległy zmianie w 2020 roku. W najnowszych wytycznych dotyczących odżywiania ludności polskiej zaleca się już w pierwszym trymestrze zwiększenie dostawy kalorycznej. W 2017 roku zalecenie to obowiązywało dopiero od drugiego trymestru. Zalecane zwiększone spożycie kalorii w poszczególnych etapach ciąży: - I trymestr: +85 kcal, - II trymestr: +285 kcal, - III trymestr: +475 kcal. W pierwszym trymestrze zmiana jest nieznaczna. 85 kcal to np. cienki kromka chleba z chudą wędliną. 285 kcal odpowiada 2 małym przekąskom w ciągu dnia, np. koktajl na bazie jogurtu z malinami (ok. 100 kcal), garść migdałów (ok. 180 kcal). 475 kcal to np. porcja spaghetti z makaronem pełnoziarnistym i mięsem drobiowym. Nie ma więc konieczności jedzenia za dwoje. Dodatkowe kalorie nie powinny być uzupełniane przez jedzenie bezwartościowe - słodycze, fast food.

7. Kluczowe składniki odżywcze w diecie

Ten element jest wyjątkowo istotny, zwłaszcza w trakcie ciąży. Brak białka w diecie może prowadzić do niskiej masy urodzeniowej, małej masy serca oraz niestabilnego ciśnienia krwi u dziecka. Białko o wysokiej jakości pochodzi od zwierząt, jednak w diecie wegańskiej i wegetariańskiej można dostarczyć wszystkich koniecznych aminokwasów poprzez uwzględnianie różnych źródeł białka w planie żywieniowym. W każdym z głównych posiłków powinny znaleźć się między innymi: - produkty mleczne służące także jako źródło wapnia, - mięso chude, - nasiona roślin strączkowych, - jaja.

8. Substancja tłuszczowa jest niezbędna

Substancje tłuszczowe są głównie kluczowe ze względu na ich zawartość kwasów DHA i EPA. Można je odnaleźć głównie w rybach, dlatego nawet jeśli ktoś przyjmuje je w postaci suplementów, zaleca się spożywanie co najmniej dwóch porcji tłustych ryb tygodniowo. Podobnie jak w przypadku każdego zbilansowanego planu żywieniowego, należy wziąć pod uwagę oleje roślinne, szczególnie w postaci surowej, np. Jako dodatek do sałatek.

9. Węglowodany są podstawą zdrowej diety

Węglowodany stanowią niezbędną część każdej zdrowej diety. Zaleca się, aby kobiety w ciąży preferowały wypieki pełnoziarniste, makaron, mąkę, różne rodzaje ziaren i płatków zbożowych, które są mniej przetworzone.

10. Witaminy i substancje mineralne

Tylko rozmaita dieta może zapewnić zapotrzebowanie na wszystkie konieczne składniki. Jak już wspomniano wcześniej, pewne pierwiastki odgrywają kluczową rolę w życiu owocnym, w tym żelazo, wapń oraz jod. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na spożywanie ich odpowiedniej ilości wraz z pożywieniem. Żelazo hemowe, które jest najlepiej wchłaniane, znajduje się głównie w czerwonym mięsie oraz wnętrznościach. Żelazo niehemowe pochodzące z produktów roślinnych jest w mniejszym stopniu przyswajane. Można znacznie poprawić jego przyswajalność poprzez dodanie do posiłków produktów zawierających dużo witaminy C.

11. Żelazo

Jego źródłami pokarmowymi są, między innymi, wątróbka wieprzowa, czerwone mięso, orzechy, kakao, kasza jęczmienna, fasola, groch, soczewica. Żelazo powinno być uzupełniane, ale to nie oznacza, że może być niedoboru w dobrze zrównoważonej diecie. Aby dostarczyć jod, warto włączyć do diety ryby, brokuły, szpinak, jajka, orzechy laskowe. Podstawowym źródłem tego pierwiastka w diecie są mleko i jego przetwory.

12. Dlaczego prawidłowa dieta w czasie ciąży jest tak kluczowa

Jak matka żywi się, ma bezpośredni wpływ na rozwój dziecka i jego zdrowie, także w wieku dorosłym. Proces, w którym składniki odżywcze regulują zmiany morfologiczne i funkcje narządów i układów dziecka, nazywamy programowaniem żywieniowym. Programowanie żywieniowe może mieć znaczący wpływ na ryzyko licznych chorób, takich jak nadciśnienie, choroby układu krążenia, cukrzyca, otyłość, alergie. Na przykład, badania C. N. Hsu, Y. L. Tain wykazują, że dieta wysokotłuszczowa lub uboga w białko może prowadzić do stłuszczenia wątroby u potomstwa. Niedożywienie podczas ciąży może zaś skutkować zwiększonym ryzykiem zaburzeń gospodarki węglowodanowej, hiperlipidemią, cukrzycą, nadciśnieniem. Wszystkie składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne są niezbędne dla rozwijającego się organizmu dziecka. Dieta matki powinna być zgodna z zasadami zdrowego żywienia dla osób dorosłych opracowanymi przez IŻŻ. Kobieta w ciąży powinna przede wszystkim dbać o różnorodność diety i dostarczanie wszystkich witamin i mikroskładników oraz o odpowiednio dobraną suplementację.
Tagi:
Kategorie:
Najnowsze e-booki
Ebook

Zdrowe i mocne paznokcie, lśniące włosy i młoda skóra. Eliksiry młodości.

Autor
Oliwia Kaczmarek
Zródło

Bayol S.A., Farrington S.J., Stickland N.C., A maternal ‘junk food’ diet in pregnancy and lactation promotes an exacerbated taste for ‘junk food’ and a greater propensity for obesity in rat offspring, „British Journal of Nutrition” 2007, 98(4), 843–851.
Danielewicz H. et al., Diet in pregnancy – more than food, „European Journal of Pediatrics” 2017, 176(12), 1573–1579.
Goran M.I., Plows J.F., Ventura E.E., Effects of consuming sugars and alternative sweeteners during pregnancy on maternal and child health: evidence for a secondhand sugar effect, „Proceedings of Nutrition Society” 2019, 78(3), 262–271.
Hsu C.N., Tain Y.L., The Good, the Bad, and the Ugly of Pregnancy Nutrients and Developmental Programming of Adult Disease, „Nutrients” 2019, 11(4), 894.
Mennella J.A., Jagnow C.P., Beauchamp G.K., Prenatal and postnatal flavor learning by human infants, „Pediatrics” 2001, 107(6), E88.
Ong Z.Y., Muhlhausler B.S., Maternal “junk-food” feeding of rat dams alters food choices and development of the mesolimbic reward pathway in the offspring, „The FASEB Jorunal” 2011, 25(7), 2167–2179.
Zimmer M. et al., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, ptgin.pl/rekomendacje-0 (6.04.2021).