- Max Müller
- 24 Październik, 2025
- 10min.
- Zgłoś
Dieta oparta na mięsie – czy sposób odżywiania skupiający się na jedynie produktach zwierzęcych może być pożyteczny dla zdrowia
Kolejne diety i nowe metody odżywiania, które mają na celu poprawę zdrowia i utratę wagi, powstają co roku w licznych ilościach... Chociaż w ciągu ostatnich lat diety roślinne zyskują na coraz większej popularności, nie brakuje również zwolenników diety opartej na produktach pochodzenia zwierzęcego... Przykładem takiego ekstremalnego podejścia jest dieta karniwora, znana także jako dieta mięsożercy... Czy taka forma żywienia jest w stanie przynieść korzyści zdrowotne i sprawdzić się w rzeczywistości?
Spis treści
1. Dieta oparta na mięsie – podstawowe założenia
Dieta oparta na mięsie została opracowana przez dr Shawna Bakera, amerykańskiego ortopedę, chirurga, pisarza i sportowca. W 2019 r. opublikował on książkę zatytułowaną The Carniove Diet, w której opisuje korzystne skutki sposobu odżywiania samemu sobie stworzonego na zdrowie ludzkie. W swojej publikacji autor dzieli się także swoją historią związaną z dietami i pokazuje, jak znaczące korzyści przyniosło mu przez 2,5 roku spożywanie wyłącznie produktów pochodzenia zwierzęcego. Dieta ta eliminuje całkowicie wszelkie węglowodany, a wśród dopuszczalnych produktów żywnościowych autor wymienia jedynie mięso, sporadycznie produkty mleczne w niewielkich ilościach, jaja, tłuszcz pochodzący od zwierząt, masło i smalec, podczas gdy jako napój zaleca wodę i bulion z kości.2. Zalety diety zgodnie z twórcą
Zgodnie z opinią autora, dieta ta przyczynia się do szybszego spalenia tkanki tłuszczowej oraz poprawia funkcjonowanie układu krążenia, mięśniowo-stawowego, nerwowego, immunologicznego, pokarmowego oraz hormonalnego. Twierdzi on również, że jego dieta jest pomocna w leczeniu cukrzycy, uzależnień, problemów skórnych, alergii, a także chorób neurodegeneracyjnych i psychicznych. Dieta karniwora opisywana jest przez dr Bakera jako doskonała dla wszystkiego (Sh. Baker 2019). Jednakże, ta teoria opiera się głównie na przypadkach pacjentów autora, nie na dostępnych badaniach naukowych. Warto zatem przeprowadzić badania nad wpływem tej diety na ludzkie zdrowie na podstawie dostępnej wiedzy medycznej i zweryfikować racjonalność stosowania takiego modelu diety.3. Duże ilości spożywania mięsa czerwonego i ryzyko nowotworów
W zakresie dostępnych badań naukowych nie można znaleźć dowodów na potwierdzenie teorii dr Bakera. Chociaż naukowcy nie popierają diety opartej wyłącznie na mięsie, opublikowano wiele badań potwierdzających negatywny wpływ nadmiernego spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego na stan zdrowia człowieka. Ten rodzaj pokarmu jest bogaty w nasycone kwasy tłuszczowe, białka i cholesterol, ale nie zawiera błonnika i wielu składników mineralnych oraz witamin. Zgodnie z metaanalizą 148 badań opublikowaną w 2021 roku, duże spożycie mięsa czerwonego (np. wołowiny, wieprzowiny, baraniny, dziczyzny, koniny, jagnięciny) oraz przetworzonych produktów na ich bazie wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka zachorowania na nowotwory piersi, endometrium, okrężnicy, jelita grubego oraz płuc (M.S. Farvid i zespół, 2021).4. Zagrożenie rozwojem hiperurykemii
Duże spożycie produktów o wysokim poziomie puryn może prowadzić do zwiększenia poziomu kwasu moczowego (tzw. hiperurykemia), co może w rezultacie prowadzić do rozwoju różnych chorób, w tym dny moczanowej, która charakteryzuje się napadami silnego bólu i obrzękiem stawu (Z. Guła, M. Korkosz 2017). Badania wskazują, że wysokie spożycie czerwonego mięsa i owoców morza jest powiązane z występowaniem wymienionych chorób i nasileniem ich symptomów.5. Wpływ cholesterolu i kwasów tłuszczowych na zdrowie ludzkie
Od dawna wiadomo, że duża ilość spożywanych nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu (obecnych w dużej ilości w produktach zwierzęcych) ma negatywny wpływ na ludzkie zdrowie. Sprzyja to występowaniu chorób układu krążenia, takich jak: miażdżyca, zawał serca, udar mózgu, które są główną przyczyną zgonów na świecie, w tym również w Polsce, jak podają dane WHO. Ważne jest zauważenie, że osoby, które nie spożywają mięsa, mają znacznie niższe ryzyko śmierci z powodu tych chorób, w porównaniu z osobami, które je jedzą (T. Huang i wsp. 2012). Nie należy zapominać również o tym, że jajka wpływają na stężenie cholesterolu we krwi, zwiększając jego poziom całkowity oraz tzw. złego cholesterolu (LDL), co koreluje z występowaniem zaburzeń krążenia, szczególnie u osób cierpiących na cukrzycę (Y. Li i wsp. 2013). Zwolennicy diety bogatej w mięso argumentują, że produkty zwierzęce zawierają duże ilości witaminy B12, której niedobór może prowadzić do nadmiernego stężenia homocysteiny i powodować występowanie chorób układu krążenia. Jednakże należy podkreślić, że w typowej diecie (nie wegańskiej ani wegetariańskiej) nie obserwuje się niedoborów tej witaminy (K. Woo i wsp. 2014).6. Kłopot z nadmiarem żelaza
Istnieją dwa typy żelaza: niehemowe i hemowe. Pierwszy z nich występuje w produktach roślinnych, takich jak nasiona strączkowych, nasiona dyni, komosa ryżowa, suszone figi lub zielone warzywa liściaste. Wchłanianie z tych źródeł jest bardzo niskie i wynosi od 1 do 10%, podczas gdy wchłanianie żelaza hemowego, obecnego w produktach zwierzęcych (szczególnie podrobach), może wynieść nawet 50%. W naszym społeczeństwie częściej spotykamy się z problemem niedoboru tego składnika, ale udowodniono, że jego nadmiar może być równie szkodliwy (A. Borkowska, J. Antosiewicz 2020). Zauważono, że mężczyźni, którzy mają wyższe poziomy żelaza we krwi, wykazują znacznie wyższe ryzyko wystąpienia zawału serca. Ponadto, nadmierne stężenie tego pierwiastka powiązane jest ze zwiększoną insulinoopornością, co w konsekwencji może prowadzić do cukrzycy (J.C. Fernandez-Cao i wsp. 2013; D. Basuli i wsp. 2014). Przypuszcza się również, że osoby, które regularnie oddają krew, rzadziej chorują na nowotwory, co spowodowane jest obniżeniem ilości żelaza w surowicy (S.V. Torti i wsp. 2018). Dodatkowo, badania przeprowadzone na sportowcach sugerują, że nadmierna podaż żelaza może osłabiać odporność i prowadzić do częstszych infekcji (E.D. Weinberg 2009).7. Co z błonnikiem?
Dieta niskowęglowodanowa nie dostarcza również błonnika, który jest bardzo istotnym składnikiem. Wymagania dotyczące jego spożycia oszacowano na < 5 g/dobę (M. Jarosz i wsp. 2020). Badania wykazały, jak niezmiernie ważne są ballaststoffe dla ludzkiego zdrowia. Dietetyczne interwencje, które wzmacniają dostęp do błonnika, przyczyniają się do zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę i obniżenia poziomu cukru we krwi, co zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy typu 2 (A. N. Reynolds i wsp. 2022). Błonnik ma także pozytywny wpływ na ciśnienie tętnicze (C. J. Rebello, C. E. O’Neil 2016). Jest on także kluczowym elementem w redukcji masy ciała, ponieważ wpływa na uczucie sytości i zwykle produkty w niego bogate charakteryzują się niższą gęstością energetyczną i większą objętością (K. E. Bach Knudsen i wsp. 2018). Zauważono również, że zwiększenie spożycia błonnika wpływa na zmniejszenie ogólnego poziomu stanu zapalnego w organizmie, co zwiększa odporność na infekcje (H. Woo i wsp. 2015). Do jednego z najbardziej znanych skutków spożywania błonnika należy zapobieganie zaparciom poprzez wspieranie perystaltyki jelit oraz zwiększenie objętości stolca (D. Oduro-Donkor i wsp. 2020). Nie bez znaczenia jest również wpływ błonnika na mikrobiotę jelitową, ponieważ dysbioza wewnątrz przewodu pokarmowego może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, w tym chorób autoimmunologicznych, atopii, nietolerancji pokarmowych i depresji (R. W. Morton i wsp. 2018).8. Nadmiar białka w diecie i jego konsekwencje
Dieta karniwora, która jest bogata w białko, jest popularnym sposobem żywienia. Uważa się, że podwyższone spożycie tego składnika poprawia procesy syntezy mięśniowej w organizmie, czego często doradza się sportowcom oraz osobom z cukrzycą typu 2 (w celu ograniczenia węglowodanów). Jednakże nie zostało stwierdzone, że synteza ta wzrasta proporcjonalnie do ilości białka w diecie – po pewnym etapie przestaje się zwiększać. (A. L. Kamper, S. Strandgaard 2017). Należy jednak zaznaczyć, że spożywanie dużej ilości tego makroskładnika może negatywnie wpłynąć na stan pacjentów z niewydolnością nerek lub osłabioną funkcją tego narządu. Często mówi się również o niekorzystnym wpływie na wątrobę, także zdrowych osób, choć nie zostało to ostatecznie potwierdzone (J. Silva 2014). W rocznym badaniu na osobach otyłych nie stwierdzono, że nadmierne spożycie protein pogarsza funkcję wątroby (Z. Li i wsp. 2010). Ciekawostką jest fakt, że badania na szczurach wykazały, że dieta z większą zawartością białka i mniejszą ilością węglowodanów zmniejsza ilość magazynowanego tłuszczu w wątrobie, co może chronić przed niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (W. W. French i wsp. 2017). Należy jednak zauważyć, że te badania zostały przeprowadzone na modelu zwierzęcym, a zawartość białka w diecie nie była tak duża, jak w przypadku diety karniwora, więc nie można z całą pewnością przewidzieć, czy ten sam efekt wystąpi w przypadku diety karniwora.9. Braki w składnikach odżywczych i minerałach
W przypadku diet eliminacyjnych, głównym problemem są niedobory. Ponieważ jest to bardzo ograniczony sposób odżywiania, potencjalne składniki, których może brakować, to są: witamina C, B6, B1 lub kwas foliowy oraz potas, magnez i wapń (chyba że spożycie białka jest znaczne, ale według założeń diety mięsożerców, nie powinno być). Brakuje także powszechnie dostępnych w warzywach i owocach składników antyoksydacyjnych, takich jak flawonoidy. Dlatego jest absolutnie kluczowe zaplanowanie odpowiedniej suplementacji, najlepiej po konsultacji z lekarzem (J. Reguła 2014).10. Dieta mięsna i zmniejszenie masy ciała
Dieta, która opiera się wyłącznie na spożywaniu mięsa, jest niezwykle ograniczona i jej długoterminowe utrzymanie nie jest prostym zadaniem. W przypadku takich ograniczeń bardzo często obserwuje się efekt znany jako efekt jo-jo. W rzeczywistości na samym początku masa ciała gwałtownie i znacząco maleje, jednak głównie z powodu utraty wody z organizmu. To się dzieje, ponieważ w sytuacji, gdy brakuje węglowodanów, ciało uwalnia glukozę z glikogenu magazynowanego w wątrobie i mięśniach, co prowadzi do zwiększonego wydalania płynów (F. Tettamanzi i wsp. 2021). Po pewnym czasie tempo redukcji masy ciała spada, co prowadzi do spadku motywacji do utrzymywania diety i powrotu do starych nawyków żywieniowych oraz zwiększenia masy ciała. Oczywiście nie jest to reguła, ale bez rozwinięcia zdrowych nawyków żywieniowych i edukacji w tym kierunku naprawdę trudno jest mówić o trwałej zmianie.11. Korzyści z diety bogatej w mięso
Czy rzeczywiście dieta bogata w mięso nie ma żadnych korzyści? Trudno powiedzieć. Możemy szukać zalet w innych typach diety, takich jak dieta ketogeniczna, Dukan czy Paleo. Jednak żadna z nich nie wyklucza całkowicie węglowodanów i w żadnym przypadku jedynym źródłem energii nie są produkty pochodzenia zwierzęcego, więc nie sposób wyciągnąć właściwych wniosków. Na podstawie wcześniej wymienionych modeli można przypuszczać, że dzięki opieraniu swojego odżywiania na produktach wysokobiałkowych (i tym samym zrezygnowaniu z cukrów) poprawia się kontrola glikemii oraz wrażliwość tkanek na insulinę, co mogłoby pomóc przy leczeniu insulinooporności czy nawet zapobiegać cukrzycy typu 2 (T. P. Wycherley i wsp. 2012). Ponadto potwierdzono, że diety bogate w białko znacząco zwiększają poczucie nasycenia poprzez oddziaływanie na układ nerwowy, a co za tym idzie – powodują zmniejszenie poboru kilokalorii i ostatecznie większy spadek masy ciała w zestawieniu z dietami normobiałkowymi. Nie bez znaczenia jest także efekt termogenezy (oznacza on ilość energii, jaką organizm musi zużyć, aby strawić konkretny makroskładnik). W przypadku białka jest to ok. 3 razy więcej niż w przypadku węglowodanów i 6 razy więcej niż w przypadku tłuszczu (U. Keller 2011). Co ciekawe, u szczurów zaobserwowano, że duża podaż białka hamuje ośrodki oreksygenne w mózgu (tzw. Ośrodki głodu) poprzez zmniejszenie wrażliwości układu nagrody, co skutkuje mniejszym apetytem (M. Journel i wsp. 2012). I tu potencjalne korzyści się kończą.12. Podsumowanie
Ze względu na brak badań nad modelem żywieniowym opartym wyłącznie na produktach pochodzenia zwierzęcego oraz istniejące dowody, że wysoki spożytek mięsa jest niekorzystny i może prowadzić do negatywnych skutków, dieta karniwora nie jest zalecana. Chociaż ten sposób odżywiania posiada również swoje korzyści, te nie przeważają nad wadami, a jego długotrwałe stosowanie nie będzie korzystne dla organizmu. Najlepszym rozwiązaniem jest oparcie się na talerzu zdrowego żywienia, który został opracowany na podstawie rozległych danych naukowych i potwierdzono jego bezpieczeństwo oraz pozytywne skutki (K. Wolnicka 2020).
Najnowsze diety
Ekspresowy Shape – plan żywieniowy proteinowy 1600 kcal – 3 tygodnie do lepszej formy
Przyspieszona Transformacja – plan żywieniowy bogaty w białko, 1600 kcal na 14 dni
Zrewolucjonizuj swoje ciało – 7-dniowy szybki plan proteinowy dla niezwykłej redukcji wagi
Ultra Niskowęglowodanowa Przemiana – 4-tygodniowy plan 1600 kcal dla lżejszego i zdrowszego ciała
Pełnia Energii – 4-tygodniowy wysokobiałkowy plan 1500 kcal dla redukcji wagi i wzmocnienia energii
Plan Svena – 4-tygodniowy program 1500 kcal dla zdrowej energii i skutecznej przemiany
Ekspresowa dieta 1300 kcal - szybka redukcja w 4 tygodnie według Svena
Zrób krok ku lepszemu – 4-tygodniowy wysokobiałkowy plan 1400 kcal dla zdrowej redukcji i nowej energii
Fit Body – 4-tygodniowy zdrowy plan redukcyjny 1400 kcal dla najlepszych efektów
Slim Plan 28 – 28-dniowy plan redukcyjny 2000 kcal dla najlepszych efektów i zdrowej przemiany
Wymarzona Forma – 4-tygodniowy plan redukcyjny 1800 kcal dla trwałej przemiany
Protein Power 4 – 4-tygodniowa wysokobiałkowa dieta 2200 kcal dla energii i skutecznej redukcji wagi