Szukaj
Język
Dieta o małej częstotliwości alergii
Spis treści
1. Najczęściej występujące u dzieci alergeny pokarmowe
Uczulenie pokarmowe zwykle dotyka dzieci w wieku do 2-3 lat, ponieważ ich układ odpornościowy ciągle się rozwija i wpływa na ich żywienie. Składniki odżywcze dostarczane wraz z dietą umożliwiają kolonizację przewodu pokarmowego przez pożyteczne mikroorganizmy (F. van Wijk, L. Knippels 2007). Alergia pokarmowa występuje u około 6-8% małych dzieci, a 4,5% dzieci w wieku do 1 roku jest dotkniętych tym zaburzeniem. Szczególnie często występuje u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym (2,7%) niż u karmionych naturalnie (1,8%) (M. Kaczmarski, J. Semeniuk, A. Krasnow 2000). Najczęściej występujące alergeny pokarmowe u dzieci to mleko krowie, jaja kurze, soja, pszenica, orzechy ziemne, inne orzechy, ryby oraz owoce morza, które są nazywane Wielką ósemką alergenów (S. H. Sicherer, H. A. Sampson 2006, I. C. Hospers, K. de Vries-Vrolijk, P. L. P. Brand 2006).2. Profilaktyka alergii pokarmowych
Profilaktyka alergii pokarmowych koncentruje się na zmniejszeniu ryzyka ich wystąpienia u dzieci z grupy ryzyka. U zdrowych rodziców, szansa na rozwój alergii u dziecka mieści się w przedziale od 5 do 15%. Jeśli jednak jeden z rodziców cierpi na alergię, ryzyko wzrasta do 20-40%, a jeśli oboje rodzice są alergikami, ryzyko wzrasta do 40-60%. Czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, spaliny samochodowe, stosowanie antybiotyków (szczególnie w pierwszych dwóch latach życia dziecka) i nadmierna higiena środowiska, mają wpływ na rozwój alergii. Narażenie dziecka na dym tytoniowy może prowadzić do częstych chorób zapalnych układu oddechowego i astmy. Badania potwierdzają, że stosowanie diety eliminacyjnej przez matkę podczas karmienia piersią nie ma uzasadnienia w prewencji alergii u dziecka (M.S. Kramer 2000; F.R. Greer, S.H. Sicherer, A.W. Burks 2008). Dieta powinna być zróżnicowana i zbilansowana, ponieważ wpływa to nie tylko na jakość pokarmu, ale także na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Zaleca się spożywanie produktów jak najmniej przetworzonych, bez konserwantów i barwników, w trakcie karmienia piersią i w każdym etapie życia. Najlepszą metodą na zapobieganie alergii jest wyłączne karmienie piersią przez 4-6 miesięcy (A. Høst i wsp. 2008). Zmniejsza to ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry, alergii na białka mleka krowiego i astmy (I. Kull i wsp. 2005). W przypadku profilaktyki alergii pokarmowych u dzieci z grup ryzyka atopii, ale bez objawów, zaleca się stosowanie hydrolizatów białek mleka - o niskim lub wysokim stopniu hydrolizy. Najlepiej, gdy są wzbogacone o prebiotyki, ponieważ wpływają korzystnie na zdrowie. Badania wykazały, że stosowanie hydrolizatu z prebiotykami u dzieci do 6. miesiąca życia zmniejszyło prawdopodobieństwo wystąpienia atopowego zapalenia skóry do 2. roku życia. Dodatkowo zmniejszyło się ryzyko zapaleń oskrzeli, pokrzywek, chorób infekcyjnych, szczególnie tych, które wymagają leczenia antybiotyków (S. Arslanogluet i wsp. 2008). Nie jest zalecane stosowanie preparatów na bazie soi, ponieważ soja często uczula dzieci. Ciekawy fakt dotyczy orzeszków ziemnych - wczesne wprowadzenie ich do diety dziecka zmniejsza ryzyko rozwoju alergii na nie u dzieci należących do grupy wysokiego ryzyka (G. du Toit i wsp. 2015). Większość dzieci (ok. 80%) z diagnozowaną alergią pokarmową w okresie niemowlęcym wyrasta z choroby, najczęściej do 4-5 roku życia.3. Karmienie piersią i wrażliwość pokarmowa
W przypadku wykrycia wrażliwości na konkretny produkt spożywczy, zaleca się wprowadzenie diety eliminacyjnej, obejmującej zarówno matkę karmiącą, jak i dziecko, jeśli dieta dziecka jest już poszerzona. Nie ma konieczności zaprzestania karmienia piersią, a nawet przeciwnie, ponieważ to wspiera rozwój układu immunologicznego i układu pokarmowego. W przypadku wrażliwości na białka mleka krowiego, wprowadza się dietę bezmleczną zarówno u matki, jak i u dziecka. Dieta powinna eliminować substancje wywołujące wrażliwość w sposób restrykcyjny. Podczas laktacji, jadłospis powinien dostarczać odpowiednią ilość białka, tłuszczów, witamin i składników mineralnych. W przypadku diety bezmlecznej, nawet na krótki okres, suplementacja wapnia, witaminy D i kwasów DHA jest kluczowa.4. Program żywieniowy na potrzeby zmniejszenia małych alergii
Podstawa terapii alergii pokarmowych polega na wdrożeniu odpowiednio skomponowanej diety eliminacyjnej. Warto pamiętać, że każda eliminacja produktów żywnościowych z diety powinna poprzedzać wyniki badań laboratoryjnych i że najlepiej jest, aby rozpoczynać dietetyczną terapię pod opieką eksperta - dietetyka oraz alergologa. Kluczowe jest usunięcie wszystkich czynników alergizujących, włączenie leczenia farmakologicznego oraz suplementacji probiotykami i prebiotykami jako wspierającej terapii. Prawidłowo prowadzona terapia umożliwia zastopowanie rozwoju choroby alergicznej.5. Najbardziej rozpowszechnione błędy i wskazówki podczas eliminacji produktów alergizujących
Podczas stosowania diety, która wyklucza określone grupy produktów, nieświadomie można popełniać błędy, co może prowadzić do niewidocznych rezultatów. Najpowszechniejsze błędy dotyczą wprowadzania produktów zastępczych, które również mogą wywoływać alergie lub nie pokrywać zapotrzebowania na składniki odżywcze dostarczane przez usunięty pokarm. W przypadku alergii na białka mleka krowiego, często wykorzystywanym produktem zastępczym jest mleko innych zwierząt - kóz lub owiec. Jednak w praktyce sekwencja aminokwasów występujących w tych rodzajach mleka jest w 85% podobna do tej z mleka krowiego, co oznacza, że po wprowadzeniu mleka koziego lub owczego mogą występować te same objawy, co w przypadku mleka krówiego. Z tego powodu zaleca się stosowanie napojów roślinnych jako zamienników mleka zwierzęcego, takich jak owsiane, ryżowe, kokosowe, sojowe, migdałowe lub z orzechów. Należy jednak pamiętać, że napój ryżowy nie jest zalecany dla dzieci poniżej 4. roku życia ze względu na zawartość arsenu, a napój sojowy może wywoływać objawy alergii u dzieci z alergią na białka mleka krowiego. Również napoje z orzechów nie są wskazane dla dzieci z alergią na orzechy.6. Co wykorzystać zamiast jajka? (proporcje zależą od tego, ile jajek z receptury chcemy zastąpić)
Do zagęszczania możemy wykorzystać purée z bananów. Do nadawania puszystości możemy wykorzystać proszek do pieczenia lub soda. Do rozrzedzania możemy wykorzystać sok z jabłek. Do wiązania możemy wykorzystać siemię lniane zalane wrzątkiem. Do spulchniania możemy wykorzystać mąkę ziemniaczaną z wodą. Najczęściej występującą reakcją na zboża jest alergia na pszenicę. Zamiennikiem często staje się orkisz, który jest pradawnym rodzajem pszenicy, dlatego również powinien zostać wyeliminowany z diety jako składnik alergenny. Alergia na pszenicę to nie to samo co alergia na gluten. Często na półkach można spotkać produkty bezglutenowe, które są pszenne. W procesie technologicznym z pszenicy zostało usunięte białko – gluten, ale pozostały inne białka, na które osoba z alergią na pszenicę także może reagować. Często występuje także alergia na zboża glutenowe – pszenicę, jęczmień, żyto i niekiedy owies. Owies jest zbożem bezglutenowym, ale często jest zanieczyszczony glutenem, dlatego osoby z alergią powinny sięgać po produkty owsiane całkowicie bezglutenowe, czyli takie, które mają na opakowaniu znak przekreślonego kłosa. Jeśli występuje alergia na gluten, warto wprowadzić zboża i ich przetwory, które są naturalnie bezglutenowe: kukurydza, ryż, gryka, proso, sorgo, quinoa, amarantus, teff i certyfikowany owies. W sklepach można znaleźć różnego rodzaju produkty bezglutenowe, jednak często są one wysokoprzetworzone, ze zmniejszoną ilością błonnika pokarmowego, witamin oraz składników mineralnych. W przypadku alergii na gluten konieczne jest wykluczenie z jadłospisu także śladowych ilości glutenu, dlatego istotne jest czytanie etykiet produktów i zwracanie uwagi na symbole na opakowaniu. Niezbilansowana dieta eliminacyjna może spowolnić prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny dziecka. Istotne jest, by jadłospis był indywidualnie opracowany i dostarczał rozwijającemu się organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Wprowadzenie diety eliminacyjnej pozwoli na wyciszenie układu odpornościowego, który nie będzie ciągle walczył z potencjalnymi alergenami. Pozwoli to na poprawę jakości życia zarówno dziecka, jak i rodziców, pozbycie się nieprzyjemnych objawów i zahamowanie rozwoju choroby.
